Ten produkt uboczny wykorzystasz w kuchni. Nasze babcie stosowały go do zup, naleśników i mięs

Serwatka to produkt, który niegdyś spożywany był jako napój. Obecnie z serwatki produkowane jest słynące z pozytywnego wpływu na zdrowie i przyrost masy mięśniowej białko serwatkowe. Tradycyjna serwatka po wielu latach zapomnienia powraca do łask i jest coraz częściej wykorzystywana podczas przygotowywania posiłków.

Czym jest serwatka?

Serwatka to płyn, który powstaje podczas produkcji serów – podczas produkcji kilograma sera, powstaje nawet 8-9 litrów serwatki.

Wyróżniamy dwa rodzaje serwatki, czyli słodkawą w smaku serwatkę podpuszczkową, która powstaje podczas produkcji serów podpuszczkowych i kwaskowatą w smaku serwatkę kwasową, która powstaje podczas produkcji serów kwasowych. Jeden i drugi rodzaj serów możemy z powodzeniem zrobić w domu, otrzymując przy okazji wartościową serwatkę.

Pomijając aspekty technologiczne, serwatka oddziela się od mleka po dodaniu podpuszczki lub bakterii fermentacji mlekowej. Gotowy ser jest odciskany z serwatki, w której znajdują się m.in. cenne białko oraz wapń. Nasze prababcie i babcie, które wytwarzały sery w domu, znajdowały liczne zastosowania dla serwatki. Dawniej serwatkę dodawano m.in. do zup, zakwasu na żur, barszcz oraz zakwasu chlebowego, ciasta naleśnikowego oraz marynat do mięs, z których wytwarzano domowe wędliny.

Zastosowanie serwatki w kuchni

Serwatka to przede wszystkim smaczny i zdrowy napój, który można spożywać m.in. z dodatkiem owoców. Bez problemu można kupić serwatkę w sklepach ze zdrową żywnością oraz m.in. u lokalnych producentów wyrobów mlecznych. Trzeba jednak wiedzieć, że serwatka szybko się psuje i nie tylko powinna być przechowywana w lodówce, ale także spożyta w krótkim czasie.

Do spożycia nadaje się nie tylko serwatka krowia, ale także serwatka kozia i żętyca, czyli serwatka owcza.

Z serwatki powstaje cieszący się ogromną popularnością na całym świecie bardzo delikatny w smaku kremowy serek ricotta, który jest produkowany we Włoszech. Dzięki serwatce można zrobić nie tylko domowy ser ricotta, który doskonale smakuje z pieczywem i jest idealnym dodatkiem do deserów, ale także domowy ser feta – w tym przypadku z serwatki przygotowuje się stosowaną do produkcji fety solankę.

Popularne potrawy kuchni polskiej z dodatkiem serwatki

W niektórych regionach Polski bardzo popularna jest zupa serwatczanka, która pod względem smaku i wyglądu przypomina barszcz biały. Serwatczanka przygotowywana jest na wywarze z wędzonki i serwowana m.in. z ugotowanym na twardo jajkiem, białą kiełbasą i świeżo startym korzeniem chrzanu.

Na serwatce przygotowywany jest także m.in. żurek, barszcz biały, barszcz czerwony, zupa pomidorowa i zupa jarzynowa. Serwatkę można również wykorzystać jako dodatek do zupy pomidorowej, zupy ogórkowej, zupy szczawiowej oraz kapuśniaku z kiszonej kapusty.

Serwatka stosowana jest także jako składnik marynaty do mięs. Można w niej moczyć m.in. wieprzowinę, z której później zostaną przygotowane zrazy zawijane z różnymi dodatkami np. ogórkiem kiszonym i boczkiem. Doskonale nadaje się też do marynowania drobiu oraz peklowania mięsa, z którego powstaną domowe wędliny np. gotowana, parzona i wędzona szynka.

Bardzo popularne w Polsce jest także tradycyjne pieczywo na serwatce, którą można dodać do zakwasu m.in. na chleb pszenny pełnoziarnisty, chleb orkiszowy oraz chleb żytni. Serwatką można zastąpić mleko i wodę, które dodawane są do słodkich i wytrawnych wypieków oraz innych dań mącznych. Wyśmienicie smakują np. domowe bułeczki ziołowe na serwatce, słodkie i półsłodkie wypieki z serwatką, suszonymi owocami i orzechami, naleśniki, pancake, placki i racuchy na serwatce.

Napoje na serwatce

Serwatkę można dodawać do napojów na bazie mleka, jogurtu, warzyw i owoców, a nawet przygotować z niej… szampana. Szampan z serwatki był bardzo popularny w Polsce w czasach PRL-u.

Doskonale smakuje serwatka np. z truskawkami, jagodami, bananami, szpinakiem, jarmużem, botwinką.

Inne zastosowania serwatki w kuchni

Surowa serwatka kwaśna bywa dodawana jako dodatek do kiszenia warzyw np. kapusty, ponieważ zawiera bakterie fermentacji mlekowej. Można również dodawać serwatkę do wody, w której gotujemy ryż, makarony, kaszę, ziemniaki i nasiona roślin strączkowych.

Ciekawostki o serwatce

Od dawna serwatka wykorzystywana jest nie tylko w kuchni, ale także m.in. w kosmetyce. Ten bogaty w składniki odżywcze napój można stosować m.in. do kąpieli oraz w celu wsparcia leczenia schorzeń dermatologicznych.

Serwatka szczególnie polecana jest dla osób aktywnych fizycznie, ponieważ znajdujące się w niej białko chroni mięśnie przed katabolizmem. Spożywanie serwatki polecane jest też dla osób, które prowadzą siedzący tryb życia oraz są czasowo lub trwale unieruchomione z powodów zdrowotnych.

Serwatka to naturalne źródło probiotyków, które są niezbędne dla utrzymania prawidłowej mikrobioty jelit. Warto ją pić w okresie antybiotykoterapii i po zakończeniu kuracji lekami przeciwbakteryjnymi, które niszczą pożyteczne bakterie jelitowe.